मूव्हमेंट ऑफ बुद्धिस्ट केव्ज् प्रिझर्व्हेशन & रिस्टोरेशन संस्थेने घटोत्कच्या इतिहासाला दिला उजाळा

नाशिक प्रतिनिधी – घटोत्कच लेणीची दुरावस्था प्रशासनाच्या निदर्शनास आणून देण्यासाठी मूव्हमेंट ऑफ बुद्धिस्ट केव्ज् प्रिझर्व्हेशन &रिस्टोरेशन संस्थेने रविवारी (दि.29) या ठिकाणी कार्यशाळेचे आयोजन केले होते. या कार्यशाळेला भारतभरातून मोठ्या संख्येने संशोधक, अभ्यासक,विश्लेषक, पत्रकार आले होते. कार्यशाळेस उपस्थित पदाधिकारी व इतर कर्मचाऱ्यांनी लेणीत मोठ्या प्रमाणात स्वच्छता उपक्रम हाती घेतला. महिला व महाविद्यालयीन तरुणींनी फुलांची आरास मांडून लेणीचे वातावरण प्रसन्न केले. कार्यशाळेत संस्थेचे संचालक सुनील खरे यांनी धम्म लिपी, वास्तू शिल्प, शिलालेख, बौद्ध लेण्यावर धार्मिक अतिक्रमणे,अडगळीत पडलेल्या बौद्ध लेणी यावर उपस्थितांना मार्गदर्शन केले,

घटोत्कच बुध्द लेणी अतिशय दुर्लक्षित बुद्ध लेणी असून ह्या लेणींवर कसल्याही सुविधा पुरातत्व विभागाने येणाऱ्या अभ्यासकांसाठी केलेल्या नाहीत,

ही लेणी महायानी पंथाची असून येथील शिल्पकला अजिंठा लेणीशी साम्य असलेली शिल्पकला येथे आपणास बघावयास मिळते, व लेणींच्या आतील शिल्पकलेची , शिलालेखाची माहिती प्रभाकर जोगदंड व संतोष वाघमारे यांनी दिली, सूत्रसंचालन कविता खरे यांनी केले,

प्रस्ताविक भिकाजी सुरडकर यांनी केले,

चैत्यगृह, भिक्कु निवास गृह, विहार, सभा मंडप , भोजन गुहा , शून्यागार याची संपूर्ण माहिती उपस्थित विद्यार्थ्यांनी कार्यशाळेच्या माध्यमातून जाणून घेतला,

बुद्ध लेणींवर होत असलेले अतिक्रमण रोखण्यासाठी आपण सतत बुद्ध लेणींवर गेले पाहिजे ,

प्राचीन बुद्ध लेणी ह्या संपूर्ण भारताचा वारसा असून त्याचे संवर्धन व जतन करणे सर्व भारतीयांचे कर्तव्य आहे असे प्रतिपादन लेणी अभ्यासक गौतम कदम यांनी ह्या कार्यशाळे वेळी केले,

संतोष वाघमारे यांनी चैत्यस्तुपाची माहिती दिली, प्रवीण जाधव यांनी बुद्ध रुपाबद्दल असलेले समज गैरसमज प्रबोधनातून दूर केले

उपस्थितांचे आभार शशिकांत निकम यांनी मानले, धम्म दानाचे महत्व संतोष अंभोरे व मनोज गजभार यांनी समजावून सांगितले, विकास खरात यांनी MBCPR टीमची वाटचाल व ध्येय सांगितले, यावेळी

MBCPR टीमच्या अधिकृत लोगोचे उदघाटन यावेळी उपस्थित भगिनींच्या हस्ते करण्यात आले,

घटोत्कच लेणी मोडकळीस आलेली असून पुरातत्व खात्याचे लेणीकडे दुर्लेक्ष आहे लेणीची काळजी घेण्याची गरज आहे नाहीतर लवकरच ती नष्ट होण्याच्या मार्गावर आहे.

कार्यशाळेस आलेल्या सर्व उपासकांची जेवणाची व पिण्याच्या पाण्याची व्यवस्था जंजाळा गावातील स्थानिक गावकरी फाउंडेशन समितीने केली होती,

सकाळच्या नाश्त्याची, चहाची व्यवस्था व रात्रीच्या राहण्याची व्यवस्था औरंगाबाद मधील डी के त्रिभुवन , सचिन खरात व अमोल बोर्डे यांनी केली,

ह्या कार्यशाळेत अजय पवार , राहुल खरे, सिद्धार्थ अहिरे , शिवदास दोंदे , आनंद खरात , विजय कापडणे, विकास खरात , शशिकांत निकम ,गौतम कदम, प्रविण जाधव , संतोष आंभोरे , आशिष भोसले, भिकाजी सुरडकर, सुधीर भालेराव, सचिन गायकवाड, अनिल बागुल, पुरुषोत्तम दातार

धर्मेंद्र झाल्टे ,प्रज्ञा झाल्टे , वंदना झाल्टे ,वैशाली शेलार ,कृष्णाजी साळवे , विनोद साठे ,राजेंद्र दाभाडे तसेच इतर मोठ्या संख्येने धंम लिपि अभ्यासक उपस्थित होते.

अजिंठ्याचे स्थानिक इतिहास संशोधक विजय पगारे, अंभई गावकरी फौंडेशन चे कांतीराम शेजुळ, सय्यद अजीम, यांनी आपली मनोगते व्यक्त केली. यावेळी उपस्थितांना लेणीच्या ऐतिहासिक महत्वाबद्दल माहिती देण्यात आली.

लेणीच्या दुरावस्थेबाबत अभ्यासकांनी केली नाराजी व्यक्त…!

कार्यशाळेस मोठ्या संख्येने उपस्थित संशोधक, अभ्यासक, विश्लेषक यांनी लेणीतील घाणीचे साम्राज्य, तुटलेले दरवाजे, विजे अभावी पसरलेला काळोख, मुर्त्यांची झीज, गर्भगृहाला गेलेले तडे, लेणीत झिरपणारे पाणी, लेणीत येण्यासाठी रस्ता नसल्याने शेत बंधारे, नाले, पानतास तुडवणारे पर्यटक याबाबत शासकीय उदासीनतेचा शिमगा साजरा केला. देशात हजारो कि.मी.चे रस्ते होत असतांना प्रशासन लेणीसाठी 500 मीटर चा रस्ता बनवू शकत नाही… याची लाज वाटते असे सांगीतले व अनेक अभ्यासकांनी व पर्यटकांनी यांबाबत तीव्र नाराजी व्यक्त केली.