बौद्ध भिक्षूला पदवी कशी मिळते ? How Does Buddhist Monk Get A Degree ?

बोधगया येथील कालचक्र मैदानावर दीक्षांत समारंभाचे आयोजन करण्यात आले होते. ज्यामध्ये ते गेलुक्पा विद्यापीठातून बौद्ध तत्त्वज्ञानात डॉक्टरेट करत आहेत. दलाई लामा यांच्या हस्ते 400 हून अधिक लामांना पदवी प्रदान करण्यात आली. आता हे सर्व लामा तुळकुच्या श्रेणीत आले आहेत.

अशा प्रकारे बौद्ध भिक्षूला पदवी मिळते : असे म्हटले जाते की द्रुपांग, गाडेन आणि सेरा ही सहा गेलुक्पा विद्यापीठांमध्ये प्रमुख आहेत. आधुनिक काळात ही पदवी मिळवणे खूपच कठीण झाले आहे. प्रथम एका साधूने मठ महाविद्यालयात 17 वर्षांचा अभ्यास पूर्ण केला पाहिजे. त्यानंतर त्याला 6 वर्षे दरवर्षी लेखी आणि वादविवाद परीक्षांना बसावे लागते. यशानंतर पदवी मिळते. पहिले आणि दुसरे वर्ष पूर्ण करण्यापूर्वी लामा यांना पाच वादविवाद आणि नऊ लेखन परीक्षा उत्तीर्ण कराव्या लागतात. तिसऱ्या आणि चौथ्या वर्षासाठी पाच निबंध आणि पाच वादविवाद द्यावे लागतात. पाचव्या आणि सहाव्या वर्षांपर्यंत लामांना सहा बौद्ध तत्त्वज्ञानांवर आधारित दीर्घ वादविवादांना सामोरे जावे लागते. जर तुम्ही नापास झालात तर तुम्हाला पाचव्या आणि सहाव्या वर्षाच्या परीक्षेनंतर दुसरी संधी मिळत नाही. यानंतर शिक्षणाचे दरवाजे कायमचे बंद होतात.

बौद्ध धर्मगुरू दलाई लामा 20 जानेवारीपर्यंत बोधगया, गया येथे मुक्कामावर आहेत. या काळात अनेक पूजा आणि कार्यक्रम आयोजित केले जातात. बुधवारी बोधगया येथील कालचक्र मैदानावर दीक्षांत समारंभाचे आयोजन करण्यात आले होते. ज्यामध्ये ते गेलुक्पा विद्यापीठातून बौद्ध तत्त्वज्ञानात डॉक्टरेट करत आहेत. दलाई लामा यांच्या हस्ते ४०० हून अधिक लामांना पदवी प्रदान करण्यात आली. सर्व पदवीधारकांना त्यांचे प्रमाणपत्र प्रदान करण्यात आले. आता हे सर्व लामा तुळकुच्या श्रेणीत आले आहेत.

याशिवाय तिबेटी गेलुक्पा बौद्ध संप्रदायातील 62 बौद्ध लामांना गेशे लेरहम्पा पदवी प्रदान करण्यात आली. गेलूक शाळेतील पारंपारिक तिबेटी मठ प्रणालीमध्ये गेशेस ही सर्वोच्च पदवी दिली जाते असे म्हटले जाते. या कोर्ससाठी 6 वर्षांपेक्षा जास्त गहन अभ्यास आवश्यक आहे. गेलुक्पा विद्यापीठात 6 वर्षांच्या अभ्यासानंतर, परीक्षा यशस्वीरीत्या पूर्ण झाल्यावर लामांना शिक्षणाचे गेशे लेरहम्पा ही पदवी दिली जाते. तिबेटी बौद्ध शिक्षणाची ही सर्वोच्च पदवी आहे. गेलुक्पा संचलित 6 गेलुक्पा मठ विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांनी या कार्यक्रमात भाग घेतला.

लामांना ६ वर्षे कठोर अभ्यास करावा लागतो : तिबेटी बौद्ध तत्त्वज्ञानाच्या पाच परंपरांचा अभ्यास केला जातो – प्रमना, प्रज्ञापारमिता, माध्यमिका, अभिधम्म आणि विनया. याशिवाय तिबेटी व्याकरण, कविता, धार्मिक आणि राजकीय इतिहास याशिवाय परमपूज्य दलाई लामा आणि तिबेटी पंतप्रधानांना पत्र लिहिण्याची माहितीही देण्यात आली आहे. यामध्ये लामांचा ६ वर्षे कठोर अभ्यास केला जातो.