अंगुलिमालाचे रूपांतर – बुद्धांच्या करुणेची विजयगाथा

🪔 धम्म कथा #1

📌 कथेचे शीर्षक: “अंगुलिमालाचे रूपांतर – बुद्धांच्या करुणेची विजयगाथा”

🪷 प्रस्तावना:

मानव जीवन हे दुःखांनी व्यापलेले आहे, पण त्यातून सुटण्यासाठी करुणा, क्षमा आणि सम्यक मार्ग हेच खरे उपाय आहेत — हे धम्म सांगतो. तथागत बुद्धांच्या जीवनातील अनेक प्रसंग आपल्याला हे शिकवतात. अशीच ही कथा आहे एका क्रूर डाकूच्या – ज्याचे नाव होते अंगुलिमाल. त्याने शंभर लोकांचा जीव घेण्याची प्रतिज्ञा केली होती. पण जेव्हा त्याची भेट बुद्धांशी झाली, तेव्हा एका क्षणात त्याचे संपूर्ण जीवनच पालटले.

📖 कथा:

प्राचीन काळी कोसल देशात ‘अंगुलिमाल’ नावाचा एक भीषण डाकू जंगलात राहायचा. त्याचे मूळ नाव होता अहिंसक. तो अतिशय बुद्धिमान, विनम्र आणि आज्ञाधारक विद्यार्थी होता. पण त्याच्या गुरूंच्या पत्नीच्या ईर्ष्येमुळे त्याची बदनामी करण्यात आली. गुरूने क्रुद्ध होऊन त्याला सांगितले की, मोक्षासाठी त्याने १०० लोकांचे बोट कापून त्यांची माळ बनवावी.

अहिंसकाचे मन द्विधा झाले, पण गुरूच्या आज्ञेचे पालन करत करत तो हिंसक झाला. काळांतराने तो ‘अंगुलिमाल’ म्हणून कुप्रसिद्ध झाला — ज्याची अंगठ्यांची माळ गळ्यात होती. सर्व लोक त्याच्यापासून घाबरत होते. शेकडो सैनिकही त्याला पकडू शकले नव्हते.

एक दिवस, तथागत बुद्ध त्या जंगलातून चालत होते. स्थानिक लोकांनी त्यांना सांगितले, “तेथे जाऊ नका, अंगुलिमाल तुम्हाला ठार मारेल.” पण बुद्ध शांत होते. ते चालतच राहिले.

दूरून अंगुलिमालने पाहिले की कोणीतरी संन्यासी येतो आहे. त्याने दरडावत सांगितले, “थांब! थांब!”
पण बुद्ध न थांबता आपल्या शांत गतीने पुढेच चालत राहिले. तो आश्चर्यचकित झाला. याने कोणताही भितीभाव न बाळगता चालणे सुरूच ठेवले!

अंगुलिमाल पुढे जाऊन बुद्धांना थांबवतो आणि विचारतो, “तू का थांबत नाहीस?”
बुद्ध उत्तर देतात,

“अंगुलिमाल, मी थांबलो आहे. पण तू अजूनही हिंसेच्या मार्गावर धावत आहेस. तूच थांब.”

हे ऐकताच अंगुलिमाल स्तब्ध झाला. त्याचे हृदय हलले. आजवर कोणीही त्याला अशी प्रतिक्रिया दिली नव्हती. त्याच्या आत एक प्रकाश जागृत झाला.

तो बुद्धांच्या चरणी पडतो आणि म्हणतो, “भंते! मी मोठा पापी आहे. मला शरण घ्या. मला धम्मात प्रवेश द्या.”
बुद्ध त्याला म्हणतात, “अंगुलिमाल, तू आजपासून भिक्षू आहेस.”

नंतर अंगुलिमालने आपले शस्त्र टाकले. तो समाजात राहून लोकांची सेवा करू लागला. ज्या लोकांना तो घाबरवायचा, त्यांनाच तो मदत करू लागला. काही वेळा त्याच्यावर दगड फेकले गेले, पण त्याने कधीही प्रत्युत्तर दिले नाही.

त्याने धम्मात पूर्णपणे विलीन होऊन अरहंत पद प्राप्त केले — जो जन्म आणि मृत्यूच्या चक्रातून मुक्त झाला.

📚 संदर्भ:

मज्झिम निकाय (Majjhima Nikaya) – अंगुलिमाल सुत्त (MN 86)

🧘 धम्म संदेश:

• कोणताही माणूस बदलू शकतो, जर त्याला योग्य क्षणात योग्य दिशा मिळाली.

• करुणा ही सर्वात मोठी शक्ती आहे. राग, द्वेष, हिंसा यांना ती शांत करू शकते.

• भूतकाळ कितीही वाईट असो, वर्तमानाच्या योग्य कृतींनी आपले जीवन प्रकाशमान करता येते.

• बुद्ध धम्म सर्वांना स्वीकारतो – शरण येणाऱ्याला कधीही नकार देत नाही.