पंचशील म्हणजे पाच नैतिक नियम किंवा शील Panchasheel Means Five Moral Rules Or Precepts.

पंचशील म्हणजे तथागत गौतम बुद्धांनी सांगितलेले पाच नैतिक नियम किंवा शील, जे प्रत्येक उपासक (सावध भक्त) आणि उपासिका (सावध भक्त स्त्री) यांनी पालन करावेत असे सांगितले आहे. हे जीवन शुद्ध, संयमी, अहिंसक व शांत बनवण्यासाठी आवश्यक आहेत.

📜 पालि भाषेतील मूळ पंचशील

1. पाणातिपाता वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

2. अदिन्नादाना वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

3. कामेसु मिच्छाचार वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

4. मुसावादा वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

5. सुरामेरय मज्ज पमादठ्ठाना वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

🌼 पंचशील – पाच शील (मराठीत)

१. मी प्राणहत्येपासून स्वतःला रोखतो.
(मी कोणत्याही सजीवाचे प्राण घेणार नाही.)

२. मी चोरीपासून स्वतःला रोखतो.
(मी चोरटेपणा किंवा चोरी करणार नाही.)

३. मी कामवासनेच्या दुराचारापासून स्वतःला रोखतो.
(मी लैंगिक दुराचार करणार नाही.)

४. मी खोटे बोलण्यापासून स्वतःला रोखतो.
(मी असत्य, फसवणूक करणारे बोलणार नाही.)

५. मी मद्यपान व मादक द्रव्य सेवनापासून स्वतःला रोखतो.
(मी दारू, गांजा, तंबाखू, सिगारेट, ड्रग्ज यांसारखी बुद्धी भ्रष्ट करणारी कोणतीही नशा करणार नाही.)

🪷 पंचशीलाचे महत्त्व:

• हे नियम मानवतेसाठी मूलभूत आहेत.

• मन, वाणी, आणि शरीर शुद्ध ठेवण्याचा मार्ग आहे.

• हे पाळल्याने समाजात शांती, अहिंसा, आणि बंधुभाव निर्माण होतो.

🟡 हे पंचशील रोज सकाळी व संध्याकाळी उच्चार करावेत व आचरणात आणावेत.

“शीलं परं महीधानं”
(शील हे सर्वोच्च संपत्ती आहे.)

🔷 “पंचशील” हे शब्द दोन शब्दांपासून बनले आहे:
‘पंच’ म्हणजे पाच आणि ‘शील’ म्हणजे नैतिक आचरण किंवा नियम.
हे पाच नीतिनियम तथागत गौतम बुद्धांनी सर्व उपासक (पुरुष) आणि उपासिका (स्त्रिया) यांना जीवन शुद्ध, शांत, अहिंसक, संयमी करण्यासाठी दिले.

🪷 पंचशील आणि त्याचा अर्थ मराठीत:

१. Pāṇātipātā veramaṇī sikkhāpadaṁ samādiyāmi

1. पाणातिपाता वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

अर्थ:
मी कोणत्याही सजीवाची हत्या करणार नाही.
(प्रत्येक प्राण्याच्या जीवनाचा आदर करेन. अहिंसा पाळीन.)

२. Adinnādānā veramaṇī sikkhāpadaṁ samādiyāmi

       2.अदिन्नादाना वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

अर्थ:
मी दुसऱ्याने न दिलेली वस्तू घेणार नाही.
(चोरी किंवा अन्यायाने काही घेणार नाही. प्रामाणिकपणा पाळीन.)

३. Kāmesu micchācārā veramaṇī sikkhāpadaṁ samādiyāmi

     3.कामेसु मिच्छाचार वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

अर्थ:
मी लैंगिक दुराचार करणार नाही.
(विवेकशील, शुद्ध वर्तन ठेवेन. इतरांना त्रास न होईल असे आचरण करीन.)

४. Musāvādā veramaṇī sikkhāpadaṁ samādiyāmi

    4.मुसावादा वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

अर्थ:
मी खोटे बोलणार नाही.
(सत्य बोलण्याचा, प्रामाणिकपणाचा आणि स्पष्टतेचा धम्म पाळीन.)

५. Surāmeraya-majja-pamādaṭṭhānā veramaṇī sikkhāpadaṁ samādiyāmi

     5.सुरामेरय मज्ज पमादठ्ठाना वेरमणी सिक्खापदं समादियामि

अर्थ:
मी मद्यपान, मादक द्रव्य सेवन करणार नाही.
(बुद्धी भ्रष्ट करणारी कोणतीही नशा टाळीन. शुद्ध विचार आणि आचरण ठेवीन.)

📘 पंचशीलाचे महत्त्व:

• नैतिक शुद्धता व संयम शिकवतो.

• समाजात शांती, अहिंसा व समानता निर्माण करतो.

• व्यक्तीला आत्मिक उन्नतीकडे नेतो.

• हीच धम्माच्या जीवनाची सुरुवात आहे.

📌 शीलं परं महीधानं
(शील हेच सर्वोत्तम धन आहे) – तथागत बुद्ध

🌼 पंचशील (मराठीत) – बौद्ध धम्माचे पाच नीतिनियम

तथागत भगवान गौतम बुद्धांनी उपासक व उपासिकांसाठी सांगितलेले पाच नैतिक नियम म्हणजे पंचशील. हे नियम शांत, संयमी आणि अहिंसक जीवनासाठी आवश्यक आहेत.

🌟 पंचशीलाचे ध्येय:

• अहिंसा आणि करुणा वाढवणे

• नैतिकता, प्रामाणिकपणा आणि संयम जोपासणे

• धम्माच्या मार्गावर चालण्यासाठी मूलभूत तयारी

“शीलं परं महीधानं”
(शील हेच श्रेष्ठ संपत्ती आहे) – तथागत बुद्ध