भगवान बुद्धांचा अष्टांगिक मार्ग : भगवान बुद्धांनी अष्टांगिक मार्गाचा उपदेश केला होता. बौद्ध धर्माचे अनुयायी या मार्गांचा अवलंब करून मोक्ष प्राप्त करतात. बुद्धाने सांगितलेल्या या 8 मार्गांचा स्वतःचा वेगळा अर्थ आहे. चला जाणून घेऊया.
1. सम्यक दृष्टि ( योग्य दृष्टी ) :
चार आर्य सत्यांचे पालन करणे, प्राणिमात्रांवर हिंसा न करणे, चोरी न करणे, व्यभिचार न करणे, हे शारीरिक गुण आहेत. याशिवाय बुद्धांनी चांगल्या आचरणाचा धडाही शिकवला. ज्यामध्ये मानवाला खोटे बोलू नये, तिरस्कार न करणे, कठोर शब्द न बोलण्यास शिकवले गेले. लोभी नसणे, द्वेष नसणे, योग्य दृष्टी असणे, हे मनाचे चांगले आचरण आहेत.
2. सम्यक संकल्प ( योग्य ठराव ) :
आसक्ती-द्वेष नसलेले मनच एकाग्र होऊ शकते हे जाणून मनातून आसक्ती-द्वेष बाळगू नका, ममता, मैत्री, आनंद, समता असणे, दुराचार न करण्याचा संकल्प (चांगल्या आचरणाच्या विरुद्ध कृती) करण्याचा संकल्प घेणे. चांगले आचरण करा, धम्माचे पालन करण्याची प्रतिज्ञा घ्या.
3. सम्यक वाणी (योग्य भाषण ) :
ते योग्य बोलण्यात, सत्य बोलण्याचा सराव, गोड बोलण्याचा सराव, धम्मावर चर्चा करण्याचा सराव यात येतो. बौद्ध धर्म माणसाला मुधर वाणी शिकवतो.
4. सम्यक कर्मांत ( योग्य कृती ) :
ते योग्य कृतीत येते, सजीवांच्या जीवनाचे रक्षण करण्यासाठी सराव करते, चोरी करत नाही, व्यभिचार करत नाही. बुद्धाने सत्य आणि न्यायाच्या फायद्यासाठी, आवश्यक असल्यास, हिंसेचे समर्थन केले.
5. सम्यक आजीविका ( योग्य उपजीविका ) :
कष्टाने उपजीविका करणे, पाच प्रकारचे धंदे न करणे, ज्यात शस्त्राचा व्यापार, जनावरांचा व्यापार, मांसाचा व्यापार, दारूचा व्यापार, विषाचा व्यापार, या व्यापाराने तुम्ही इतरांचे नुकसान करता.
6. सम्यक व्यायाम ( योग्य व्यायाम ) :
अष्टांगिक मार्गाचा अवलंब करणे, ज्या गोष्टी/गोष्टी चांगल्या विचारांची उत्पत्ती करतात त्या गोष्टी लक्षात ठेवणे, पापी विचारांच्या वाईट परिणामांचा विचार करणे, त्या युक्तिवादांना स्थान न देणे, त्या युक्तिवादांना संस्कार मानणे, चुकीचे युक्तिवाद मनात येतात म्हणून आवर घाला, दडपून टाका, दु:ख.
7. सम्यक स्मृति ( योग्य मेमरी ) :
कायानुपासना, वेदनानुपासना, चित्तनुपासना, धम्मनुपासना, या सर्व मिळून विपश्यना साधना म्हणतात, म्हणजे स्वतःला व्यवस्थित पाहणे. आसक्ती आणि द्वेष मुक्त मनच एकाग्र होऊ शकते हे जाणून घेणे. ज्या माणसाला स्वतःला जाणून घेण्याची इच्छा आहे, त्याने विपश्यना केलीच पाहिजे, ही दुःख दूर करण्याच्या मार्गाची सुरुवात असेल.
8. सम्यक समाधि ( सम्यक समाधी ) :
जन्मजात पापे उद्भवू न देणे, जन्मलेल्या पापांच्या नाशात रस, अजन्मा कार्यक्षम धर्मांच्या उत्पत्तीमध्ये स्वारस्य, व्युत्पन्न कार्यक्षम धर्मांच्या वाढीमध्ये रस. या सर्वांचे अक्षरशः पालन केल्याने जीवन आनंदी होईल, निर्वाण (खऱ्या आनंदाची, आनंदाची आणि विश्रांतीची स्थिती) प्राप्त होईल.
More Stories
‘सम्यक वाचा’ अनुसरा आणि गोड बोला Mindful Communication is Sweet talk
परित्राण पाठ मराठी मध्ये Paritran Path in Marathi
बौद्ध धम्म प्रार्थना खमा याचना ( क्षमा याचना ), पंचसील याचना ( पंचशील याचना ) पाली आणि मराठी भाषेत