धम्म शाळा, ज्याला धर्म शाळा म्हणूनही ओळखले जाते, ही एक शैक्षणिक संस्था किंवा कार्यक्रम आहे जी बौद्ध धर्माची तत्त्वे शिकवते, विशेषत: बुद्धाच्या शिकवणींचा संदर्भ असलेल्या धर्मावर लक्ष केंद्रित करते. या शाळा प्रामुख्याने ज्या प्रदेशांमध्ये बौद्ध धर्माचा अभ्यास केला जातो, जसे की आग्नेय आशिया, श्रीलंका आणि बौद्ध समुदायासह जगातील इतर भागांमध्ये आढळतात.
धम्म शाळेची मुख्य उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:
बौद्ध नैतिकता शिकवणे: धम्म शाळा अनेकदा बौद्ध तत्त्वांवर आधारित नैतिक आणि नैतिक मूल्यांवर भर देतात. विद्यार्थी चार उदात्त सत्ये, नोबल आठपट मार्ग आणि पाच उपदेश यासारख्या संकल्पना शिकतात, जे बौद्ध नीतिशास्त्राचा पाया बनवतात.
शास्त्राचा अभ्यास: विद्यार्थ्यांना बौद्ध धर्मग्रंथ वाचण्यास आणि समजून घेण्यास शिकवले जाते, ज्यामध्ये त्रिपिटक (पारंपारिक थेरवडा बौद्ध सिद्धांत) किंवा विविध बौद्ध परंपरांमधील इतर महत्त्वाचे ग्रंथ समाविष्ट असू शकतात.
ध्यान: ध्यान ही बौद्ध धर्मातील एक मध्यवर्ती प्रथा आहे आणि धम्म शाळांमध्ये त्यांच्या अभ्यासक्रमाचा भाग म्हणून ध्यान प्रशिक्षणाचा समावेश होतो. विद्यार्थी सजगता आणि एकाग्रता विकसित करण्यासाठी विविध ध्यान तंत्र शिकतात.
सांस्कृतिक आणि विधी पद्धती: धम्म शाळा विद्यार्थ्यांना बौद्ध विधी, समारंभ आणि बौद्ध धर्माशी संबंधित सांस्कृतिक पद्धतींबद्दल शिकवू शकतात. यात जप, मंदिरातील शिष्टाचार आणि धार्मिक सणांमध्ये सहभाग यांचा समावेश असू शकतो.
समुदाय आणि सेवा: अनेक धम्म शाळा विद्यार्थ्यांना सामुदायिक सेवा आणि बौद्ध तत्त्वे आचरणात आणण्याचा एक मार्ग म्हणून स्वयंसेवक कार्य करण्यास प्रोत्साहित करतात.
बौद्ध धर्माचा प्रसार: धम्म शाळा बौद्ध धर्माचा प्रसार करण्यासाठी तरुण पिढीला त्याच्या शिकवणी आणि पद्धतींबद्दल शिक्षित करून, धर्माची निरंतरता सुनिश्चित करण्यासाठी भूमिका बजावतात.
धम्म शाळांची रचना आणि अभ्यासक्रम ते पाळत असलेल्या बौद्ध परंपरेवर आणि स्थानिक सांस्कृतिक संदर्भानुसार मोठ्या प्रमाणात बदलू शकतात. काही धम्म शाळा बौद्ध मठांचा किंवा मंदिरांचा भाग आहेत, तर इतर स्वतंत्र संस्था आहेत ज्या मुलांना आणि प्रौढांसाठी बौद्ध धर्म शिकण्यात रस असलेल्यांना पूरक शिक्षण देतात.
एकंदरीत, धम्म शाळा पुढील पिढीपर्यंत बौद्ध शिकवणी आणि मूल्ये प्रसारित करण्यासाठी महत्त्वाच्या संस्था म्हणून काम करतात आणि व्यक्तींना बौद्ध धर्म आणि दैनंदिन जीवनात त्याचे व्यावहारिक उपयोग समजून घेण्यासाठी एक स्थान प्रदान करतात.
More Stories
दीक्षाभूमीवर क्रांतीचा नारा ‘जय भीम’; समतेची मशाल घेत देश-विदेशातून दाखल झाला जनसागर
कवी साहित्यिक किरण लोखंडे यांच्या वाढदिवसानिमित्त काव्यसंमेलन, बक्षीस वितरण
बुद्ध धम्म समजणे म्हणजे काय ? What is understanding Buddha Dhamma ?