आंबेडकरांवरील अभ्यासक्रम वगळण्याचा दिल्ली विद्यापीठाच्या पॅनेलचा प्रस्ताव, तत्त्वज्ञान विभागाने विरोध केला.

दिल्ली विद्यापीठाच्या तत्त्वज्ञान विभागाने विद्यापीठाच्या शैक्षणिक बाबींवरील स्थायी समितीने पदवीपूर्व कार्यक्रमातून बी आर आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानावरील वैकल्पिक अभ्यासक्रम वगळण्याच्या सूचनेला तीव्र विरोध केला आहे आणि कुलगुरू योगेश सिंग यांना हा अभ्यासक्रम कायम ठेवण्याची विनंती केली आहे, असे इंडियन एक्सप्रेसने कळवले आहे.

सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, 12 मे रोजी झालेल्या विभागाच्या पदव्युत्तर आणि पदव्युत्तर अभ्यासक्रम समितीच्या बैठकीत बीए प्रोग्राम (तत्वज्ञान) – प्रथम मे 8 रोजी – अभ्यासक्रम वगळण्याच्या सूचनेवर चर्चा करण्यात आली.

विभागाच्या अभ्यासक्रम समितीने “आंबेडकर हे देशातील बहुसंख्य लोकांच्या सामाजिक आकांक्षांचे एक स्वदेशी विचारवंत प्रतिनिधी आहेत” आणि आंबेडकरांवरील संशोधन वाढत चालले आहे या आधारावर प्रस्तावावर “तीव्र आरक्षण” व्यक्त केले.

राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 च्या आधारे घेतलेल्या अभ्यासक्रमाच्या पुनरावलोकनाचा भाग म्हणून स्थायी समितीची सूचना आली आहे.

तथापि, स्थायी समितीच्या एका सदस्याने इंडियन एक्स्प्रेसला सांगितले की, अद्याप कोणतेही बदल करण्यात आलेले नाहीत आणि अंतिम निर्णय शैक्षणिक प्रकरणांवर निर्णय घेणारी सर्वोच्च संस्था, शैक्षणिक परिषदेवर अवलंबून आहे.

स्थायी समितीचे अध्यक्ष आणि महाविद्यालयांचे डीन बलराम पानी यांच्याशी संपर्क साधला असता ते म्हणाले, “हा (आंबेडकर अभ्यासक्रम) वगळला जात नाही आणि ही सूचना समितीने दिलेली नाही. नवीन अभ्यासक्रम आणि जुने अभ्यासक्रम यांची सांगड घालून विद्यार्थ्यांना आकर्षक वाटेल अशा पद्धतीने त्याची रचना करावी आणि अनेक महाविद्यालयांमध्येही त्याचा अवलंब होईल अशा पद्धतीने त्याची रचना करण्यात यावी, अशी सूचना होती… सर्व पार्श्वभूमीतील विचारवंतांचे तत्वज्ञान जोडले पाहिजे.

तथापि, सूत्रांनी सांगितले की, तेथे खरोखरच हा अभ्यासक्रम वगळण्याचा प्रस्ताव होता.

8 मे रोजी झालेल्या बैठकीला उपस्थित असलेले कला विद्याशाखेचे डीन अमिताव चक्रवर्ती यांनी इंडियन एक्सप्रेसला सांगितले: “यापुढे मांडलेल्या तत्त्वज्ञानाच्या अभ्यासक्रमांबाबत सभागृहाने अनेक सूचना केल्या होत्या. अशीच एक सूचना म्हणजे ‘B R Ambedkar चे तत्वज्ञान’ या अभ्यासक्रमातील मजकूर संरेखित करणे… आणि भारतातील इतर तत्वज्ञानी विचारवंतांचे विविध दृष्टिकोन आणि विचारांचे प्रतिनिधित्व करणारे अभ्यासक्रम ऑफर करणे, जेणेकरुन विद्यार्थ्यांना त्यांचा अभ्यास करायचा असेल असा कोणताही विचारवंत निवडण्याचे पर्याय उपलब्ध असतील. ”

तत्त्वज्ञान विभागातील एका प्राध्यापकाने नाव जाहीर न करण्याच्या इच्छेने सांगितले की, “‘आंबेडकरांचे तत्त्वज्ञान’ हा अनिवार्य अभ्यासक्रम नाही, तो एक ऐच्छिक आहे. विद्यार्थी त्याचा पाठपुरावा करायचा की नाही हे निवडू शकतात…. या नव्या अभ्यासक्रमांतर्गत इतर विचारवंतांच्या पेपर्सची भर घालण्याचा प्रस्ताव का ठेवला जात आहे, हा प्रश्नच आहे.

दक्षिण कॅम्पसचे संचालक आणि स्थायी समितीचे सदस्य श्रीप्रकाश सिंह म्हणाले, “काहीही वगळण्यात आलेले नाही. स्थायी समितीची पुढील बैठक मंगळवारी होणार असून अंतिम निर्णय शैक्षणिक परिषद घेणार आहे. काही मुद्द्यांवर समितीकडून नेहमीच विभागाला सामूहिक सल्ला दिला जातो.

सोमवारी, तत्त्वज्ञान विभागाच्या विरोधानंतर चढाई म्हणून पाहिले जात असताना, अभ्यासक्रम सुधारणेवर चर्चा करण्यासाठी स्थायी समितीने स्थापन केलेल्या उपसमितीने आंबेडकरांच्या तत्त्वज्ञानावरील पेपर कायम ठेवण्याची आणि इतर काही निवडकांना सुचवले. विद्यार्थ्यांना निवडण्यासाठी इतर विचारवंत जोडले जाऊ शकतात.

सूत्रांनी सांगितले की, नवीन अभ्यासक्रमात महात्मा गांधी, स्वामी विवेकानंद आणि पेरियार यांच्यावरील काही इतर तत्त्वज्ञानी विचारवंतांचा विचार केला जात आहे. या सूचना मंगळवारी स्थायी समितीसमोर आणि नंतर शैक्षणिक परिषदेसमोर अंतिम मंजुरीसाठी ठेवल्या जातील.

आंबेडकर तत्त्वज्ञानावरील अभ्यासक्रम 2015 मध्ये सुरू करण्यात आला. त्यात आंबेडकरांचे जीवन आणि आवश्यक लेखन, त्यांच्या संकल्पना आणि त्यांची संशोधन पद्धती यांचा समावेश आहे.